مرداد ماه سال جاری ۱۰ فروند هواپیمای تهاجمی سوخو ۲۲ پس از انجام تعمیرات اساسی و ارتقاء به سامانه های جدید، به نیروی هوایی سپاه تحویل داده شدند. هواپیماهای سری سوخوی ۲۲ از جمله میهمان ناخوانده بودند که به ایران آمدند و در کنار تعدادی از جنگنده های دیگر مثل سوخوی ۲۴، میگ ۲۹ و میراژ اف ۱ توسط متخصصان دفاعی کشورمان مورد به روزرسانی و اورهال قرار گرفتند.

البته برخی جنگنده هایی که اینگونه به کشورمان آمدند مثل سوخوی ۲۴ و میراژ اف ۱ در اوایل دهه ۱۳۷۰ شمسی عملیاتی و به خدمت وارد شدند اما سوخوهای ۲۲ برای سالها، فرصتی جهت حضور در آسمان نیافتند اما در سالهای اخیر این جنگنده ها به نیروی هوایی سپاه منتقل شده و عملیات بازسازی و استفاده بهینه از آنها توسط کارشناسان داخلی با موفقیت انجام شد.

نگاهی به سلاح های جدید برای سوخو ۲۲

در تصاویر منتشر شده از مراسم رونمایی در مردادماه، بمب خوشه ای سیمرغ به چشم می خورد که از جمله محصولات قابل توجه تولید شده توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح محسوب می شود. با توجه به ساختار ظاهری و نوع طراحی این بمب، می توان اینگونه عنوان کرد که این بمب وزنی در حدود ۲۵۰ کیلوگرم داشته و جنس بدنه آن مانند مدل BL ۷۵۵انگلیسی از آلومنیوم است.

مجموعه تسلیحات جدید برای سوخو ۲۲ از جمله بمب خوشه ای (شماره ۱)، موشک بینا (شماره ۲) و بمب های بالدار (شماره ۳)

اهدافی مثل زره پوش ها و نیروهای پیاده نظام دشمن، باندهای فرود و محل های تجمع و استقرار نیروهای متخاصم از جمله اهدافی است که می توان با این بمب آنها را به راحتی از بین برد. کافی است بدانید که مجموعا ۱۴۷ ریز بمب نصب شده در سیمرغ، توان تبدیل شدن به ۲۰۰ تا ۲۹۴ هزار عدد ترکش را دارند.

سلاح دیگر قابل استفاده روی این جنگنده، موشک هدایت لیزری بینا است که چندین سال پیش بر روی هواپیماهای سوخو ۲۵ سپاه با موفقیت آزمایش شد. از موشک بینا در این سالها خبری نبود تا این که در جریان این مراسم در کنار هواپیمای سوخو ۲۲ دیده شد. پیکربندی این موشک شامل بدنه استوانه‌ای، بالک‌های کنترلی ذوزنقه‌ای در دماغه و بال‌های اصلی مثلثی امتداد یافته تا نزدیک دماغه با زائده‌های ذوزنقه‌ای در نوک بال است. پیشران سوخت جامد این موشک مانند سایر موشک‌های همرده در انتهای بدنه قرار گرفته و بخش جستجوگر لیزری و دماغه آن مشابه بمب هدایت لیزری ستار-۴ و در واقع به فرم بمب‌های هدایت لیزری "پیو وِی-۲" است.

با توجه به برد و میزان محموله جنگی موشک‌های ستار، می‌توان میزان محموله جنگی بینا را در دست‌کم ۷۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم تخمین زد. با بهره‌گیری از سامانه هدایت لیزری در فاز نهایی پرواز، این موشک با خطایی اندک به هدف خود اصابت می کند. با توجه به شکل مقطع بال‌ها و بالک‌های این موشک می‌توان گفت بینا با "سرعت مافوق صوت" به سمت هدف خود سرازیر می‌شود.

همچنین نوعی مهمات ناشناخته در کنار این هواپیما دیده می شد که شامل دو مدل بمب مجهز به بالچه بود که درباره این سلاح ها نیز توضیحی داده نشده است. ارتشهای کشورهای مختلف، این روزها از بمب های مجهز به بالک استفاده زیادی می کنند چراکه این تسلیحات در صورت رها شدن از ارتفاع بالا می توانند تا فاصله ۱۰۰ کیلومتر یا بیشتر را در حالت گلاید پوشش بدهند.

معمولا این گونه بمب ها در دنیا از هدایت ترکیبی اینرسیایی و ماهواره ای بهره می برند. در کشور ما سامانه های هدایت اینرسیایی پیشرفته ای در این سالها توسعه پیدا کرده ولی در زمینه بحث هدایت ماهواره ای اطلاعات خاصی در دسترس نیست.

نمایشگاه کیش و یک سلاح جدید برای فیترهای سپاه

اما در جریان نمایشگاه هوایی کیش ۲۰۱۸ که از ۵ تا ۸ آذرماه در حال برگزاری است، تصاویری منتشر شده که خبر از حضور یک بمب جدید در تسلیحات قابل استفاده مربوط به سوخو ۲۲ می دهد. در طراحی ظاهر بمب، به نظر می رسد از سری مارک آمریکایی الگو گرفته شده و در انتهای بمب و بخش جلوی آن، پوشش هایی مثل غلاف های به کار رفته در سری JDAM به کار رفته است، دیده می شود.

البته در بخش جلویی بمب که در برخی منابع از آن به نام رعد ۳۰۱ نام برده شده، خبری از سیستم اپتیک یا جستجوگر لیزری نیست، لذا گزینه هدایت ترکیبی اینرسیایی و ماهواره ای بسیار تقویت می شود.

تصویری از سلاح جدید نصب شده روی فیتر سپاه

بمب GBU-۳۸ از سری JDAM

تا به امروز درباره اینکه آیا ایران به سامانه های هدایت ماهواره ای دسترسی دارد یا خیر، مطلبی به صورت رسمی منتشر نشده و تحلیل های داخلی و خارجی صرفا بر اساس حدس و گمان بوده، اما شمایل این بمب جدید خصوصا وضعیت جلوی بمب و پوشش نصب شده در آن قسمت، احتمال استفاده از بمب هدایت ماهواره ای را کاملا تقویت می کند.

البته با توجه به اینکه سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه اسفندماه سال ۱۳۹۴ در یک گفتگوی خبری درباره نسل جدید پهپاد شاهد ۱۲۹ اعلام کرد که "این پرنده بدون سرنشین قابلیت امکان ارتباط ماهواره‌ای" را نیز دارد، به نظر می رسد یگانهای پهپادی و هوایی سپاه در تدارک استفاده گسترده از ارتباط ماهواره ای برای تجهیزات خود هستند.

در هر صورت از آن تاریخ تا به امروز به صورت رسمی صحبتی از دسترسی کشورمان به سامانه های ارتباط ماهواره ای با کاربرد نظامی نشده ولی نگاهی به بمب های بالک دار و حالا این سلاح جدید در سوخو ۲۲ نیروی هوایی سپاه باعث این امکان را بیش از پیش تقویت می کند که شاید کشورمان به نوعی از سیستم های هدایت و کنترل ماهواره ای دست پیدا کرده باشد یا در آستانه دستیابی به آن باشد که در این صورت، قابلیت های دفاعی جمهوری اسلامی، جهشی قابل توجه پیدا خواهد کرد.

در عین حال، این اطمینان را پدید می آورد که اگر نیروهای مسلح کشورمان به دلایل مختلف، همچنان از جنگنده های تولید شده در دهه های گذشته استفاده می کنند، اما با بروزرسانی و ارتقاء سامانه ها و سلاح های موجود در آنها، توان آفندی و پدافندی این هواپیماها را به گونه ای ارتقاء داده اند که همچنان کارآیی و قدرت مورد نیاز را داشته باشند.